Pijn en geluidsgevoeligheid 

 

Bij het begeleiden van een gevoelige hond zoals Ina, denken veel mensen in eerste instantie aan karakter, opvoeding of spannende ervaringen in de omgeving. Maar wat vaak over het hoofd wordt gezien, is de invloed van lichamelijke klachten op gedrag. In Ina’s geval speelde pijn een grotere rol dan we aanvankelijk beseften.

Op een bepaald moment viel het op dat Ina schrikachtig reageerde op specifieke geluiden — zoals het klikken van haar tuigje.   Haar tuigje aandoen was ook steeds door middel van een koekje voor de opening houden zodat ze haar hoofd in het tuigje stak.  Verder kon ze ook niet rond haar nek verdragen.   Later bleek dat ze op dat moment last had van een blokkade in haar nek. Zoals wij mensen een stijve nek kunnen hebben door een verkeerde beweging, houding of slecht slapen.  Pas toen die werd behandeld, namen haar extreme reacties op geluiden langzaam af.

Hoe pijn geluiden ‘fout’ maakt

Als een hond lichamelijke pijn ervaart, staat het zenuwstelsel onder verhoogde spanning. Alles wordt intenser beleefd. Geluiden die normaal neutraal zijn, kunnen plotseling geassocieerd raken met die pijn. Dit gebeurt vaak onbewust en automatisch.  ook als de pijn op dat moment niet meer aanwezig is. Het brein legt dan een koppeling tussen het geluid en het onaangename gevoel van pijn: een zogenaamde foute associatie.

Zodra die link is gelegd, kunnen vergelijkbare geluiden — of zelfs de hele context waarin het geluid voorkomt — negatieve reacties oproepen. Dit mechanisme is vergelijkbaar met klassieke conditionering: net zoals een hond leert dat het rinkelen van een voerbak eten voorspelt, kan hij ook leren dat een bepaald geluid pijn betekent. En net zoals de verwachting van iets prettigs een positieve opwinding oproept, roept de verwachting van pijn angst of stress op.

De impact op socialisatie

Voor Ina had dit een duidelijke invloed op haar socialisatie. Situaties die bedoeld waren om haar te laten wennen aan nieuwe indrukken, werden verstoord door haar verhoogde gevoeligheid. Als ze bijvoorbeeld een nieuwe plek moest verkennen en daar klonken onverwachte geluiden — deuren die piepten, mensen die sleutels lieten rinkelen — dan kon dat al snel te veel zijn. En als ze op dat moment ook nog fysieke spanning voelde in haar nek, werd het nog moeilijker om nieuwe indrukken op een ontspannen manier te verwerken.

Goede socialisatie vraagt om herhaaldelijke, positieve ervaringen in een veilige context. Maar als een pup of jonge hond zich fysiek ongemakkelijk voelt, kan hij de wereld niet open en nieuwsgierig tegemoet treden. Dat maakt het risico op negatieve associaties veel groter. Wat voor een andere hond slechts “even spannend” is, kan voor een hond met pijnklachten direct een beangstigende ervaring worden — en zo wordt socialisatie niet alleen bemoeilijkt, maar zelfs belemmerd.

Ina heeft laten zien hoe belangrijk het is om gedrag altijd ook vanuit een lichamelijk perspectief te bekijken. Door haar pijnklachten serieus te nemen en te behandelen, konden we haar weer helpen om de wereld stap voor stap met iets meer vertrouwen tegemoet te treden.