Waarom ik vroege socialisatie belangrijk vind voor geluidsgevoelige rassen — en wat er gebeurt als een pup weinig buitenervaring opdoet

 

 

Bij gevoelige rassen zoals de Sheltie speelt vroege socialisatie een grote rol. Het gaat dan niet alleen om wennen aan mensen of aanraking — maar vooral ook om ervaring opdoen met de wereld buiten het nest: geluiden, beweging, onvoorspelbare situaties.

Ina was binnenshuis prachtig gesocialiseerd. Ze was vertrouwd met mensen, aanraking, huishoudelijke geluiden en werd met liefde omringd. Maar haar ervaring met de buitenwereld was beperkt — en dat werd bij ons thuis meteen duidelijk.   Ik heb al meerdere pups grootgebracht en de schrikreacties op soms banale buiten geluiden was enorm.  Als zulke prikkels in de eerste levensweken ontbreken, leert het jonge brein niet goed hoe het ermee moet omgaan. En als dat brein ook nog eens gevoeliger is afgesteld — zoals bij Ina het geval was— dan is de impact des te groter.

Buiten was voor Ina nieuw en intens. Auto’s, vogels, een fiets die langsraast — het waren geen geleidelijke opbouwjes van iets bekends, maar overweldigende ervaringen waarvoor ze geen referentiekader had.   Ik vond de eerste dagen dan ook zorgelijk en ik had me hier niet aan verwacht.   Mijn visie van socialiseren is dat deze bij de fokker reeds begint waardoor de eerste weken in een nieuwe omgeving makkelijker verlopen.

Een pup die in de socialisatieperiode (3–12 weken) op een positieve manier regelmatig even buiten komt, leert dat:

 

• geluiden kunnen komen en gaan, zonder gevaar,
• bewegingen niet per se iets met hém te maken hebben,
• hij op zijn mens kan vertrouwen als iets spannend is.

Dat is geen “training” in de klassieke zin, maar zenuwstelsel-opbouw. Het helpt pups om informatie te filteren, in plaats van alles tegelijk binnen te krijgen. En dát voorkomt overprikkeling, onzekerheid en vermijdingsgedrag later.

Wat als een pup die buitenervaring mist?

Als een pup – zoals Ina – buiten weinig gezien heeft in haar vroege weken, is er geen sprake van een slechte socialisatie, maar wél van een scheve balans. De binnenwereld voelt veilig. De buitenwereld is onbekend terrein — vol plotselinge geluiden, bewegingen en geuren die geen plaats hebben in haar referentiekader.

De gevolgen daarvan kunnen zijn:

• terughoudendheid om mee naar buiten te gaan,
• schrikken van alledaagse geluiden,
• bevriezen of blijven staan,
• veel behoefte aan afstand en controle,
• trage opbouw in zelfvertrouwen buiten.

Dat is geen karakterfout. Het is het logische gevolg van een jonge geest die de kans miste om de buitenwereld op te bouwen in kleine, veilige stapjes.